Kardeş Kıskançlığı Nasıl Önlenir ?
Kıskançlık duygusunun temeline baktığımızda aslında patolojik değil normal bir durum olduğunu görürüz. Kardeş kıskançlığına bakacak olursak ailenin büyük çocuğu ilk zamanlarda ailenin göz bebeği iken tüm sevgi, ilgi, alaka onun üzerinde iken yeni bir çocuğun [kardeşin] dünyaya gelişi ile birlikte anne ve babasının sevgisini ve ilgisini kaybetme korkusu yaşamaktadır. Bu kaybetme korkusu aslında çok olağan bir durumdur. Çünkü tüm aile bireylerinin göz bebeği iken birden tahtından olacağını hisseder. Kardeş kıskançlığının ortaya çıkışı ve büyük çocuğun davranışlarındaki hırçınlığın oluşması aslında sıklıkla ebeveynlerin yanlış davranış ve tutumlarından kaynaklanmaktadır. Bu durumun önüne geçebilmek ve bu kıskançlığı daha hafif seviyede atlatabilmek adına ebeveynlerin, küçük kardeşin doğumundan önce ve doğumundan sonra, büyük çocuğu bu duruma hazırlamaları gerekmektedir.
Doğum öncesi hazırlık aşamalarına baktığımızda bir kardeşinin olacağı lakin ilk zamanlar bakıma çokça ihtiyaç duyacağı ve sonraki süreçlerde kardeşi ile oyunlar oynayabileceği ve birlikte zaman geçirebileceği süreçlerin olacağının belirtilmesi ve davranışlarla gösterilmesi gerekmektedir. Küçük bebeğin gelişi ile büyük çocuğa kardeşinin bakımı ile ilgili çokça sorumluluklar verilmelidir. Örneğin küçük bebeğin altı değiştirilirken büyük çocuktan kardeşi için bez alıp getirmesini, ıslak mendil getirmesini, kardeşi ile oynamasını, gözetim altında dokunmasını, sevmesini sağlamalıyız. Bu sorumluluklar büyük çocukta kardeşini sahiplenme duygusunun ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Yine bu süreçte eve gelen misafirler yeni doğan bebekle ilgilenirken onları büyük çocukla da ilgilenmeleri konusunda uyarmak gerekmektedir. Senin pabucun dama atıldı, sen artık abi oldun, abla oldun gibi cümlelerin kesinlikle kullanılmaması gerekmektedir. Aksi durumda büyük çocuk tüm ilgi ve sevginin küçük bebekte olduğunu gördüğünde kendini yalnız ve sevilmediğini hissetmektedir.
Buna binaen patolojik olarak büyük çocukta regresyon [gerileme] görülebilmektedir. Örneğin: parmak emme, enüreziz[alt ıslatma], enkopreziz[alt kaçırma] ,tırnak yeme, beze geri dönme isteği, biberon kullanma isteği, gibi durumlar ortaya çıkabilmektedir. Bunun önüne geçebilmekte en büyük husus ebeveynlerden birisi küçük bebekle ilgilenirken, diğer ebeveynin büyük çocukla kaliteli vakit geçirmesi, birlikte oyun oynaması, yemeğinin yedirilmesi, uyutulması gibi davranışlarla büyük çocuğun kendinin değerli olduğunu, küçük bebek gelmiş olsa bile yine çok sevildiğini göstermemiz gerekir. Anne ev işleri ya da bebekle ilgilenirken büyük çocuk anne ile oyun oynamak istediğinde ona hayır demek yerine örneğin kızım-oğlum şu ana sana ayırabileceğim 5 dakikam var deyip ve o beş dakikayı tüm dikkatimizi vererek büyük çocukla geçirmemiz gerekir. Aksi taktirde ona hayır işim var, seninle ilgilenemem dediğimizde, küçük bebeğe karşı hırçınca davranışlar gösterebilir ve kendini değersiz ve eskisi kadar sevilmediğini hissedebilir.
Kardeş kıskançlığının yaş aralığına bakıldığında kardeşler arasındaki yaş farkının 2-3-4- yaş aralığında olması kardeş kıskançlığı olasılığını artırmaktadır. Yani kardeşler arasındaki yaş farkı azaldıkça kardeş kıskançlığı oranı artmaktadır. Yine bunlara ek olarak küçük kardeşin yaşının biraz artmasıyla birlikte iki kardeşin arasında kıskançlık oranının artmaması için kardeşler arasında hediyeleşmeyi teşvik etmemiz kardeş kıskançlığı olasılığını azaltacaktır. Örneğin, büyük çocukla birlikte markete gittiğimizde büyük çocuk kendisi için bir şey aldığında ona, aynısından kardeşine de almak ister misin diyerek ona hediyeleşme duygusunu aşılamalıyız.
Kardeşler arasında tartışmalar olduğunda ise ebeveynler taraf olmamalı, konu nedir, ne oldu, kim yaptı demek yerine siz bu sorunu kendi aranızda çözebilirsiniz diyerek hem demokratik bir tutum sergilemiş hem de tarafsız kalarak kardeş kıskançlığı olasılığını azaltmış oluruz.
sorularınızı FORUM kısmından sorabilirsiniz.
EMİNE BAYIR
Çocuk Gelişimi Uzmanı | Aile Danışmanı
Comentarios